Sport jako forma rehabilitacji osób niepełnosprawnych

Sport służy między innymi utrzymaniu sprawności fizycznej i zdrowia oraz integrowaniu uczestników. Wysiłek fizyczny podczas uprawniania różnych dyscyplin może stać się elementem rehabilitacji.

Te aspekty mają szczególne znaczenie w sporcie niepełnosprawnych, który rozwinął i zmienił się bardzo w przeciągu ostatnich lat.

Aktywność ruchowa jest szansą dla ludzi niepełnosprawnych fizycznie i umysłowo na samospełnienie w danej dziedzinie, ale także na współistnienie w życiu społecznym i zawodowym. Sport jest sposobem na wyrwanie się z marginesu, na wydostanie się z ukrycia. Jest to jeden ze środków, który służy wyrównywaniu szans osób niepełnosprawnych. Ruch jest drogą do poprawy jakości funkcjonowania, zwiększenia samodzielności i adaptacji do życia ze swoją niepełnosprawnością.

Po pierwszej i drugiej wojnie światowej fizjoterapia i medycyna sportowa zaczęła być tak samo ważna i doceniana jak inne dziedziny medycyny. Powodem tego był fakt, że wojna pozostawiła nie tylko zniszczenia materialne, ale także ogromną rzeszę inwalidów. To spowodowało, że zaczęto poszukiwać różnych form i metod powrotu tych ludzi do społeczeństwa. Sport stawał się ważną częścią procesu fizjoterapi łącząc w sobie zarówno rehabilitacje ruchową i społeczną. Pierwszą organizacją międzynarodową był utworzony w 1924 r. Międzynarodowy Komitet Sportu Niesłyszących (CISS), który ciągle organizuje swoje zawody - Deaflympics (Igrzyska Olimpijskie osób niesłyszących). Początki sportu inwalidów dotyczyły głównie ludzi sprawnych fizycznie. Były to osoby głuchonieme lub niedosłyszące. Sport dla ludzi z dysfunkcją narządu ruchu rozwinął się po II Wojnie Światowej, głównie za sprawą sir Ludwiga Guttmanna. Uważa się go za prekursora idei paraolimpijskiej. Wprowadzał on w swoim ośrodku dla paraplegików w Stoke Mandeville różne formy ruchu i sportu. W 1948 r. odbyły się I Igrzyska Paraplegików w Stoke Mandeville, zorganizowane tego samego dnia, co Igrzyska Olimpijskie w Londynie. Nowe podejście stawiało sport jako najważniejszą część zaradczego leczenia i całkowitej rehabilitacji osób niepełnosprawnych. W 1960r. odbyły się pierwsze Igrzyska Paraolimpijskie w Rzymie z inicjatywy Guttmanna. Zawody te odbyły się bezpośrednio po Igrzyskach Olimpijskich, na tych samych obiektach i zgromadziły 137 uczestników z 17 krajów. Od tego czasu Igrzyska Paraolimpijskie są organizowane cyklicznie, co 4 lata, w parę tygodni po zakończeniu Igrzysk Olimpijskich.

Poprzez właściwy dobór dyscypliny, wynikający z możliwości funkcjonalnych danych narządów, które uczestniczą w wysiłku, sport staje się najbardziej korzystną formą kontynuującą leczenie i usprawnienie pacjenta. Sport inwalidów utrzymuje i podnosi sprawność fizyczną, wzmacnia wytrzymałość i siłę na poziomie, który może zagwarantować samodzielność życiową. Sami zawodnicy, uczestnicy Igrzysk Paraolimpijskich stwierdzają, że sport zastępuje im zabiegi rehabilitacyjne i staje się w ich przypadku kontynuacją usprawniania leczniczego. Według zawodników aktywność ruchowa jest najlepszą formą fizjoterapii i powrotu do zdrowia oraz może zmniejszyć ich niepełnosprawność. W opinii niepełnosprawnych sportowców, od momentu rozpoczęcia treningu poprawiła się ich siła mięśniowa oraz zwiększyła się ruchomość w stawach. Dzięki systematycznemu treningowi poprawie nie uległy tylko możliwości fizyczne, ale także i aspekty psychiczne. Sport zapewnia dobre samopoczucie i pomaga w integrowaniu się w środowisku.

mgr fizjoterapii Justyna Sońta